وسواس در نوجوانان
آیا اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) در نوجوانان هم وجود دارد؟ چطور به نوجوان مبتلا به وسواس کمک کنیم؟ چطور با او رفتار کنیم؟
وسواس یکی از شایع‌ترین اختلالات در میان تمامی گروه‌های سنی، از جمله دوره‌ی نوجوانی‌ست. در اختلال وسواس، فکری ناخوشایند به‌طور دائم ذهن فرد را مشغول می‌کند و منجر به اضطراب او می‌شود. رنج ناشی از این افکار استرس‌زا، فرد را وادار به تکرار رفتاری خاص می‌کند. افکار ناخواسته که مدام به ذهن خطور می‌کند را «وسواس فکری» و زمانی‌که فرد احساس نیاز می‌کند تا یک رفتار را تکرار نماید «وسواس عملی» می‌گویند.
باید و نبایدهای رفتاری با نوجوان مبتلا به وسواس
نوجوان را تحقیر و سرزنش نکنیم
ما به‌هیچ‌عنوان نباید در برابر رفتار وسواسی نوجوان واکنش‌هایی مثل سرزنش و تحقیر داشته باشیم. مثل «نگاهش کن! دوباره داره وسایلش رو چک می‌کنه.» یا «بازم شروع شد! چند بار دیگه می‌خوای وسایلت رو چک کنی؟» این چنین واکنش‌هایی باعث بالا رفتن اضطراب و تکرار چرخه‌ی وسواس در نوجوان می‌شود.
برای نوجوان مشغولیت فراهم کنیم
بهتر است برای زمان‌های فراغت نوجوان مشغولیت ایجاد کنیم. وقتی ذهن نوجوان درگیر فعالیت خاصی باشد، دیگر زمانی برای خیال‌بافی و پرورش اضطرابش نخواهد داشت. یکی از بهترین فعالیت‌ها برای کاهش رفتارهای وسواسی ورزش است. ما می‌توانیم نسبت به علاقه‌ی نوجوان، شرایط تحرک فیزیکی را برای او مهیا کنیم. ورزش کردن باعث می‌شود هیجانات، اضطراب‌ها و انرژی‌های منفی در نوجوان کاهش پیدا کند. بنابراین آرامش و حس خوب بعد از ورزش، احتمال بروز رفتار وسواسی در نوجوان را کمتر می‌کند.
تعامل‌های نوجوان را بیشتر کنیم
نوجوان معمولا به دلیل هویت‌یابی، انزوا و تنهایی را ترجیح می‌دهد. تنهایی باعث می‌شود ذهن نوجوان درگیر افکار وسواسی شود. به همین خاطر، اگر ما بتوانیم میل به تعاملات را در نوجوان بیشتر کنیم، فرصت جولان دادن افکار مزاحم در ذهن او را می‌گیریم. حضور در فضاهای جمعی امن، حمایت روانی بسیار خوبی برای نوجوان است.
درگیر رفتارهای وسواسی نوجوان نشویم
بعضی از ما برای این‌که نوجوان احساس پریشانی نکند، در رفتارهای وسواسی با او همراه می‌شویم. این موضوع می‌تواند شامل اطمینان بخشیدن به رفتارهای تکرارشونده در او باشد؛ مثل تایید چندین‌باره‌ی این‌که اتاقش مرتب است. یا این‌که در مرتب کردن اتاق به شیوه‌ی خاص نوجوان او را کمک کنیم. درحالی‌که همراه شدن ما، آن رفتار را در نوجوان تقویت می‌کند.
در چنین شرایطی مناسب است که از یک روان‌درمانگر کمک بگیریم. روان‌درمانگر می‌تواند روی شناخت ماهیت افکار و رفتارهای وسواسی نوجوان کار کند. در مرحله‌ی بعد روان‌درمانگر به نوجوان راهکارهای مقابله‌ای را ارائه می‌دهد که منجر به کاهش رفتارهای وسواسی در او می‌شود.
کتاب وسواس فکری و اختلالات رفتاری در میان نوجوانان
«وسواس فکری عبارت است از افکار، تصاویر یا انگیزه‌هایی غیرارادی که به‌صورت مکرر در ذهن شما ایجاد می‌شود. این چیزی نیست که شما بخواهید، اما توان جلوگیری از آن را هم ندارید. متاسفانه این افکار وسواس‌گونه اغلب ناراحت‌کننده و مزاحم هستند. وسواس عملی، رفتار یا الگوهای مکرر رفتاری است که شما نسبت به انجام مکرر آن، احساس تمایل می‌کنید. وسواس عملی معمولا در تلاش برای از بین بردن وسواس فکری انجام می‌شود.
در اختلال وسواسی فکری-عملی، افکار وسواس‌گونه و اضطراب‌آور و ترس با وسواس‌های عملی همراه می‌شود. این وسواس‌های عملی کارهایی وسواس‌گونه هستند که شخص برای کوشش در راه کاهش وسواس‌های فکری خود انجام می‌دهد. این کردارها تکراری و کلیشه‌ای و تا اندازه‌ای غیر ارادی هستند.»
کتاب «وسواس فکری و اختلالات رفتاری در میان نوجوانان» نوشته‌ی «دکتر سیمین فرشادی» «انتشارات آفتاب گیتی» به چاپ رسیده است. محتوای کتاب درباره‌ی تاثیر وسواس فکری بر اختلالات رفتاری در میان نوجوانان است. کتاب «وسواس فکری و اختلالات رفتاری در میان نوجوانان» در اپلیکیشن طاقچه در دسترس است.