زیربنا و تاریخچه‌ی موسسه‌های خیریه (بخش اول)
هدف مشترک همه‌ی موسسه های خیریه (NGO ها و سازمان های مردم نهاد)، رفع مشکلات و فراهم کردن شرایط رفاه اقتصادی و توسعه‌ی اجتماعی مردم دنیاست.
سازمان‌ها و موسسه های خیریه (NGO ها و سازمان های مردم نهاد)، سازمان‌هایی غیرانتفاعی هستند که تحت عناوین کارهای بشردوستانه و گسترش رفاه اجتماعی (فعالیت‌های خیرخواهانه، آموزشی، مذهبی یا سایر خدماتی که به منافع عمومی مربوط می‌شود) به فعالیت می‌پردازند. این سازمان‌ها با کار داوطلبانه بدون چشمداشت مادی و با احساس مسئولیت و تعهد در قبال جامعه فعالیت می‌کنند. سازمان‌هایی که با مشارکت مردم به‌طور داوطلبانه و مستقل از دولت‌ها شکل گرفته و به دنبال سودآوری نیستند، بلکه اهدافی عام‌المنفعه را دنبال می‌کنند.
موسسه خیریه و توسعه‌ی اجتماعی
یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی یک جامعه، میزان سرمایه‌گذاری اجتماعی در آن است. سرمایه‌گذاری اجتماعی به معنای فعالیت‌هایی‌ست که در راستای افزایش رفاه اقتصادی و توسعه‌ی اجتماعی توسط بخش خصوصی، نهادها و سازمان‌های جامعه‌ی مدنی صورت می‌گیرد.
فعالیت‌هایی نظیر حمایت از کودکان آسیب‌دیده یا کودکان بی‌سرپرست، ایجاد امکانات آموزشی برای مناطق محروم، توانمندسازی خانواده‌های بی‌سرپرست یا بدسرپرست، مبارزه با بیماری‌های واگیردار، مبارزه با اعتیاد، حفاظت از محیط زیست یا صیانت از آثار تاریخی و میراث فرهنگی و… همگی می‌تواند نمونه‌هایی از فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد در سراسر دنیا باشد که نشان از توسعه‌یافتگی و احساس مسئولیت اجتماعی شهروندان در جوامع دارد.
تاریخچه موسسات خیریه
انگیزه‌ی بسیاری از حرکت‌های خودجوش و داوطلبانه مردمی، انجام کارهای عام‌المنفعه و خیریه‌ای بوده که برای کمک به گروه‌ها و اقشار خاصی در جامعه صورت گرفته است. چنین فعالیت‌هایی در دوره‌های مختلف وجود داشته‌اند و نمی‌توان برای آن مبدأ مشخص زمانی در نظر گرفت، اما راه‌اندازی سازمان‌های نظام‌مند، در دو قرن اخیر در دنیا رشد چشمگیری داشته است.
در طول قرن نوزدهم، سازمان‌های خیریه برای بهبود اوضاع نابسامان طبقه‌ی کارگر در روستاها شکل گرفتند در اواخر قرن نوزدهم، نگرش نسبت به مفهوم فقر شروع به تغییر کرد. این تغییر منجر به اولین اصلاحات رفاهی و اجتماعی، از جمله: تخصیص بازنشستگی به سالمندان و غذای رایگان برای مدارس گردید.
در طول قرن بیستم سازمان‌های خیریه بین‌المللی تأسیس شدند. همچنین فعالیت «سازمان عفو بین‌‌الملل» گسترش یافت و سازمان‌های بزرگ و چندملیتی زیادی نیز با بودجه‌های سنگین به وجود آمدند.
هدف مشترک همه‌ی موسسه های خیریه (NGO ها و سازمان های مردم نهاد)، رفع مشکلات و فراهم کردن شرایط رفاه اقتصادی و توسعه‌ی اجتماعی مردم دنیاست.
موسسات خیریه در چهارچوب قانون
از نظر قانونی، سازمان‌های خیریه در بین کشورهای مختلف تعریفی متفاوت دارند. از نظر مقررات مالیاتی و نحوه‌ی اعمال قوانین نیز خیریه‌ها نسبت به سایرین دارای اوضاع و احوال متفاوتی هستند. نکته‌ی قابل توجه این است که درآمدی که از فعالیت‌های خیریه به دست می‌آید صرف منافع فردی اشخاص نمی‌شود.
گزارش‌های مالی مربوط به خیریه (بازپرداخت مالیات، درآمد حاصل از جمع‌آوری کمک‌های مالی، درآمد حاصل از فروش کالاها و خدمات یا درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری) شاخص‌هایی برای ارزیابی اوضاع مالی یک موسسه‌ی خیریه است. این اطلاعات می‌تواند باعث افزایش وجهه‌ی خیریه در جامعه شود که این موضوع سبب بهبود وضعیت مالی این نهاد می‌شود.
سازمان‌های خیریه اغلب به فعالیت‌های بشردوستانه مانند کمک‌های مردمی متکی هستند.
محدوده‌ی فعالیت موسسات خیریه
سازمان‌های مردم‌نهاد در زمینه‌های مختلفی کار می‌کنند و معمولا بر حسب نوع فعالیتی که انجام می‌دهند و نیز حوزه‌ای که تحت پوشش قرار می‌دهند، طبقه‌بندی می‌شوند. اینکه این سازمان‌ها در سطح محلی، ملی، منطقه‌ای یا بین‌المللی کار می‌کنند، نحوه فعالیت و روش کار آنها را متفاوت می‌سازد.
برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد خود مستقیماً در زمینه فقرزدایی اقدام عملی انجام نمی‌دهند، بلکه با ارائه‌ی طرح‌ها و روش‌های مختلف اقتصادی، بودجه‌ای برای کمک به ان‌جی‌او‌های محلی فعال برای فقرزدایی فراهم می‌کنند. درحقیقت این سازمان‌ها با اعطای کمک‌های مالی به‌طور غیر‌مستقیم در زمینه‌ی مبارزه با فقر تاثیرگذارند.
زمینه‌ی کاری سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه‌ی خیریه هم می‌تواند بسیار متفاوت باشد. بعضی از آنها خدمات مالی نظیر اعطای وام به فقرا ارائه می‌دهند، بعضی دیگر در زمینه‌ی فراهم کردن آب پاک و بهداشتی برای بهبود سلامت و بهداشت اقشار محروم جامعه فعالیت می‌کنند. برخی دیگر نیز در جهت بهبود شرایط آموزشی کار می‌کنند و به‌طورکلی تلاش می‌کنند به هر طریق تغییری هرچند کوچک به‌منظور پایان دادن فقر در دنیا ایجاد کنند.
در کنار فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد کوچک در سطح محلی، شهر یا کشور، بعضی از سازمان‌های غیردولتی قدیمی‌تر کم‌کم به سازمان‌های بزرگی تبدیل شده‌اند که در حد و اندازه‌ی بانک جهانی و دیگر سازمان‌های مبتنی بر دولت‌ها می‌توانند بر روند کاهش فقر و طرح‌های عام‌المنفعه تاثیرگذار باشند.
عصر ارتباطات و موسسات خیریه
در این میان با ظهور اینترنت، سازمان‌های خیریه با حضوری فعال در شبکه‌های اجتماعی، وارد مرحله‌ی جدیدی از فعالیت‌های بشردوستانه شده‌اند.
کمک‌های مردمی و عام‌المنفعه، با اهداف و گروه‌بندی‌های مشخص و به‌راحتی از طریق پرداخت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی مختلف قابل پیگیری و در دسترس همگان قرار گرفته است.
بخوانید: زیربنا و تاریخچه‌ی موسسه‌های خیریه (بخش دوم)