بازی های مشارکتی
بازی های مشارکتی امکان اجتماعی شدن کودک را فراهم می‌کنند. او در حین بازی با همسالان، ارزش‌هایی چون همکاری، مشارکت و مشورت را تجربه می‌کند.
«باختی! تو بازنده شدی! تو آخر شدی! شنیدن چنین جملاتی در بازی‌های دوران کودکی چه احساسی را در شما برمی‌انگیخت؟»
از بازی، تعریف‌های گوناگونی ارائه شده است. از آن جمله، «بازی تفکر کودک است» و یا «تاثیر طبیعی بازی در دوران کودکی این است که کودک با بازی‌های نمادین، نقش‌های متنوعی را ایفا می‌کند؛ که در سال‌های بعدی محور هویت او می‌شود». در واقع بازی‌های مشارکتی امکان اجتماعی شدن کودک را فراهم می‌کنند. او در حین بازی با همسالان، ارزش‌هایی چون همکاری، مشارکت و مشورت را تجربه می‌کند. این تجربه‌های ارزشمند نه‌تنها لذت او را از بازی بیشتر می‌کند، بلکه بر نوع روابط کودک در آینده نیز تاثیر می‌گذارد.
کتابی برای بازی با کودکان
کتاب «بازی‌های مشارکتی» را «فرشته سبحانی» به نگارش درآورده است. در این کتاب مصور، چهل بازی مشارکتی به همراه توضیحاتی درباره‌ی هدف بازی، وسایل مورد نیاز، تعداد بازیکنان، آرایش بازیکنان و روش بازی در اختیار مخاطب قرار گرفته است. بازی‌ها با وجود آن‌که از منابع گوناگون انتخاب شده‌اند، ولی در یک قالب مشخص و هماهنگ تنظیم گردیده‌اند و این امکان وجود دارد تا نحوه‌ی بازی‌ها به دلخواه تغییر کنند.
نویسنده، انگیزه‌ی خود از انتشار کتاب را این‌گونه بیان می‌کند: «انگیزه‌ی اصلی انتشار این کتاب، ارائه‌ی بازی‌هایی برای کودکان است که در آن‌ها بر ایجاد و افزایش مهارت‌های اجتماعی و توجه به مشارکت و برقراری ارتباط با گروه تاکید شده است.»
کتاب مفید «بازی‌های مشارکتی» می‌خواهد به ما نشان می‌دهد که روح همکاری و تعاون را باید از همان ابتدا در اندیشه‌ی کودکان جا انداخت و ترس و وحشت را با بودن در جمع و تمرین‌های شاد از روح‌شان زدود.
بخشی از مقدمه‌ی کتاب با طرح چند سوال، مزیت بازی‌های مشارکتی را نسبت به بازی‌های رقابتی نشان داده است: «دوست داریم که فرزندان‌مان چگونه و در چه محیطی بازی کنند؟ محیطی تهدیدآمیز و سرشار از رقابت؟ یا محیطی امن و سرشار از مشارکت؟ دوست داریم فرزندان‌مان از فرایند بازی لذت ببرند یا نگران نتیجه‌ی بازی باشند؟ دوست داریم آنچه کودکان‌مان از بازی می‌آموزند، سرمشقی منطبق بر ارزش‌های ما در زندگی باشد یا ارزش‌هایی را الگو قرار می‌دهیم، ولی ضد آن ارزش‌ها او را در بازی تربیت می‌کنیم؟»
تعریف بازی های مشارکتی
بازی‌های مشارکتی، بازی‌هایی هستند که به‌جای رقابت، در آن‌ها همکاری حاکم است. هدف اصلی این بازی‌ها، کار گروهی و کمک به یکدیگر برای رسیدن به هدفی مشترک است. یکی از مزیت‌های اصلی بازی‌های مشارکتی این است که کودکان در یک فضای برد- برد، از آن فعالیت نهایت لذت را می‌برند.
اهداف بازی‌های مشارکتی
۱. در این‌گونه بازی‌ها هدف، لذت بردن از بازی و تفریح است و بازی بر مبنای برنده-برنده است.
۲. این بازی‌ها در محیطی امن و عاری از ترس و نگرانی انجام می‌شوند.
۳. در این بازی‌ها رقابت فردی وجود ندارد و اگر رقابت مطرح می‌شود، کل گروه با خود رقابت می‌کنند. یعنی تلاش می‌کنند عملکرد خود را نسبت به قبل بهبود بخشند. معمولا گروه با یک پروژه یا مشکل مواجه می‌شود و همه با یکدیگر در حد توان خود تلاش می‌کنند که پروژه را به انجام برسانند یا مشکل را با همکاری یکدیگر حل کنند.
۴. در این بازی‌ها ارزش‌هایی چون همکاری، مشورت، تعامل، هماهنگی، سهیم کردن دیگران در آنچه داریم، کمک به دیگران، خلاقیت و مانند آن تعلیم داده می‌شود.
۵. نتیجه‌ی بازی ایجاد و ترویج روابط محبت‌آمیز بین کودکان حتی با فرهنگ‌های متفاوت یا متضاد است.
ساختار بازی‌های کتاب
در ساختار بازی‌های کتاب، بخش‌های مشخص یکسانی وجود دارد که روش آن بازی را توضیح می‌دهد. این بخش‌ها شامل هدف آموزشی، وسایل مورد نیاز، تعداد بازیکنان، آرایش بازیکنان و روش بازیکنان می‌شود.
هدف آموزشی:
در بازی‌های این کتاب، هدف آموزشی بر مبنای فعالیت مشخصی که در آن بازی وجود دارد به کودکان منتقل می‌شود.
وسایل مورد نیاز:
برای بازی‌ها نیاز به وسایل خاصی نیست. کودکان می‌توانند از وسایل ساده‌ای که در اختیار دارند، بازی‌های هدفمند بسازند.
تعداد بازیکنان:
بازی‌های کتاب این قابلیت را دارند که در مدارس، مهدهای کودک، جمع‌های خانوادگی و مراکز نگهداری شبانه‌روزی کودکان انجام شوند.
آرایش بازیکنان:
این کتاب مثل یک نمایشنامه مشخص کرده که کودکان به چه صورت روبروی هم قرار بگیرند و با همدیگر بازی کنند.
روش بازی:
روش بازی، مرحله به مرحله در کتاب توضیح داده شده است. به‌صورتی‌که معلم، مربی و یا والدین به‌راحتی می‌توانند بازی‌ها را برای کودکان اجرا کنند.
کتاب «بازی‌های مشارکتی» در سایت نشر اختران در دسترس است.