فردوسی حماسه‌سرای داد و انسانیت
۲۵ اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‌ترین حماسه‌سرای ایران است.
می‌توان گفت بخش بزرگی از فرهنگ و ادبیات غنی ایران، وامدار قلم شیوای فردوسی‌ست. او دوران نوجوانی و جوانی خود را صرف مطالعه‌ی تاریخ نمود و تا جایی به این مقوله علاقه‌مند شد که تصمیم به نوشتن مجموعه‌ای از داستان‌های اساطیری با عنوان «شاهنامه» گرفت. فردوسی زمان زیادی از عمر خود را صرف به نظم درآوردن شاهنامه کرد. شاهنامه بیش از ۶۰هزار بیت است، که در سراسر آن خیر و شر با هم نبردی دائمی دارند و انسان‌های نیک‌صفت هرگز مقابل افراد ستمگر سر خم نمی‌کنند؛ مانند ایستادگی کاوه‌ی آهنگر در برابر ضحاک.
داستان‌های شاهنامه از چنان غنایی برخوردارند که بسیاری از هنرمندان تئاتر را به الهام گرفتن از آن در آثارشان ترغیب کرده است. فردوسی مفهوم انسانیت را به‌عنوان یکی از محورهای اصلی شاهنامه قرار داده است و سعی کرده بشر را به خصوصیات و منش انسانی دعوت کند؛ چرا که او تنها راه ماندگاری نام نیک را در سایه‌ی ویژگی‌های نیک می‌داند.
او به زیبایی در این ابیات انسان را به خوبی کردن فرا می‌خواند و نشان می‌دهد هیچ کاری بی‌جواب نخواهد ماند:
مکن بد که بینی به فرجام بد …………. ز بد گردد اندر جهان نام بد
نگر تا چه کاری همان بدروی …………. سخن هرچه گویی همان بشنوی
تو تا زنده‌ای سوی نیکی گرای …………. مگر کام یابی به دیگر سرای
شما از فردوسی و اثرش شاهنامه چه می‌دانید؟
پادکست فردوسی‌خوانی برای آشنایی بزرگسالان با شاهنامه، توسط «امیر خادم» تهیه و تدوین شده است. این آشنایی ضمنی و جذاب به شما کمک می‌کند تا با دید و شناخت بهتر در مورد شاهنامه (اثر ارزشمند فردوسی) با کودکان گفتگو کنید. این پادکست را می‌توانید در فیدیبو، شنوتو و پلتفرم‌های زیر بشنوید:
Spotify | CastBox | itunes | Google Podcas
اهمیت آشنایی کودکان و نوجوانان با شاهنامه
آشنایی کودکان و نوجوانان با شاهنامه باعث نهادینه شدن مفاهیم اخلاقی و ارزشی در آن‌ها می‌شود. این تاثیرگذاری به‌ویژه در سنین کودکی که ذهن درحال شکل‌گیری‌ست می‌تواند به خوبی اتفاق بیفتد. تجربه نشان می‌دهد که اگر آموزش هنجارهای اخلاقی به‌صورت مستقیم نباشد، کودکان و نوجوانان را بهتر جذب می‌کند و استفاده از داستان‌های شاهنامه نیز در این راستا می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
همان‌طورکه با خواندن این ابیات، کودکان و نوجوانان با ارزش راستی و زشتی دروغ آشنا می‌شوند:
چو با راستی باشی و مردمی …………. نبینی به‌جز خوبی و خرمی
رخ مرد را تیره دارد دروغ …………. بلندیش هرگز نگیرد فروغ
شنیدن داستان برای کودکان و نوجوان حس خوشایندی دارد و اگر با اجرای نمایش همراه باشد، برای آن‌ها جذابیت بیشتری خواهد داشت. داستان‌های شاهنامه نیز این قابلیت را دارند که به صورت نقالی در آیند و این فرصت مناسبی‌ست تا با مشارکت دادن فرزندان‌مان، اشتیاق بیشتری را در آن‌ها برای دنبال کردن داستان‌ها ایجاد کنیم.
لذت شاهنامه‌خوانی با فرزندان مــهــرطه
در راستای آشنا کردن کودکان با شاهنامه‌ی فردوسی، یکی از داوطلبان خوش‌ذوق مــهــرطه، چندی پیش دوره‌ی شاهنامه خوانی را برای فرزندان مــهــر برگزار نمود و در این تجربه شاهد بودیم که بچه‌ها شوق بسیاری برای اجراهای نقالی و شنیدن داستان‌های هیجان‌انگیز شاهنامه داشتند.
یکی دیگر از مزیت‌های آشنایی کودکان و نوجوانان با شاهنامه، غنی کردن دامنه‌ی واژگان آن‌هاست. شاهنامه پر از کلمات و جملات پرمحتواست و آشنایی فرزندان‌مان با این گنجینه‌ی گران‌بها، می‌تواند قدرت کلامی و ادبیات آن‌ها را تقویت کند و در نتیجه‌ی آن اعتماد به نفس بالاتری پیدا کنند.
درست است که برخی از اشعار شاهنامه دارای محتوای سنگینی‌ست، ولی این هنر ماست که اشعار و داستان‌ها را بر اساس فهم فرزندان‌مان انتخاب کنیم و یا این‌که کتاب بازنویسی‌شده‌ی مناسبی را در اختیارشان قرار دهیم.
معرفی کتاب شاهنامه برای کودکان و نوجوانان
قصه‌های تصویری از شاهنامه
کتاب «قصه‌های تصویری از شاهنامه» را حسین فتاحی برای گروه سنی کودکان به نگارش درآورده است. او درواقع ۱۲ نمونه از جذاب‌ترین قصه‌های شاهنامه را بازنویسی کرده. با این‌که مخاطب اصلی این مجموعه کودکان هستند، اما نویسنده سعی کرده تا حد امکان به روایت اصلی وفادار باشد. زال و رودابه، رستم و سهراب و سیاوش نمونه‌هایی از عنوان‌های این مجموعه هستند. «قصه‌های تصویری از شاهنامه» جزو کتاب‌های معرفی‌شده در کتابنامه‌ی رشد آموزش و پرورش است. کتاب‌های این مجموعه در سایت ایران کتاب قابل دسترسی‌ست.
قصه‌های شاهنامه
مجموعه‌ی ۱۲ جلدی «قصه‌های شاهنامه» به قلم آتوسا صالحی، یکی از نمونه‌های موفق بازنویسی شاهنامه است. تجدید چاپ‌های این مجموعه، نشان از استقبال مخاطبان دارد. آتوسا صالحی برای این کتاب برگزیده‌ی جشنواره‌ی کودک و شاهنامه و جشنواره‌ی کتاب سلام شده است. او در این مجموعه داستان‌هایی از گردآفرید، اسفندیار رویین‌تن، سیاوش، بیژن و منیژه و… را به نثری روان بازنویسی کرده است. مجموعه قصه‌های شاهنامه توسط نشر افق به چاپ رسیده است.
