آموزش مدیریت مالی به کودکان با روش ارتباط بدون خشونت
یادگیری چگونگی خرج کردن پول و مدیریت مالی در دوران مدرسه، پایه‌ای اساسی برای زندگی مالی سالم در آینده کودکان و نوجوانان است.
چرا آموزش مالی به کودکان و نوجوانان اهمیت دارد؟
آموزش مفاهیم مدیریت مالی به کودکان از مهم‌ترین مراحل تربیت آن‌هاست. یادگیری چگونگی خرج کردن پول و مدیریت مالی در دوران مدرسه، پایه‌ای اساسی برای زندگی مالی سالم در آینده کودکان و نوجوانان است. روش‌های مختلفی برای این آموزش وجود دارد، اما رویکرد ارتباط بدون خشونت (NVC) می‌تواند به ایجاد درک بهتر و ارتباط موثرتر بین والدین و فرزندان کمک کند. در این یادداشت، به بررسی چگونگی آموزش مدیریت مالی به کودکان در محدوده سنی ۷ تا ۱۴ سال با استفاده از روش NVC می‌پردازیم. ما از نقل قول‌ها و مفاهیم مارشال روزنبرگ، پدر NVC (زبان زندگی)، بهره می‌بریم. در این روش می آموزید که چگونه می‌توانید با کودکان به شیوه ای مهربانانه و آگاهانه در مورد مدیریت پول صحبت کنید.
گوش دادن به احساسات و نیازهای کودکان
یکی از اصول اساسی NVC، گوش دادن به احساسات و انگیزه‌های دیگران است. این روش تأکید می‌کند که برای آموختن مدیریت پول و برنامه‌ریزی درست برای خرج کردن، باید به کودکان اجازه داد تا احساسات و نیازهای‌شان را بیان کنند و به آن‌ها گوش کرد.
در اینجا، یک مثال ساده ارائه می‌شود؛ تا به‌صورت عینی نشان دهد چگونه مادری به نام «سارا» با دختر هفت ساله‌اش «نیکا»، در مورد خرید و هزینه کردن پول مکالمه می‌کنند.
سارا: «نیکا جان، می‌دونم که خیلی خوشحالی که پول داری و می‌تونی خرجش کنی. چه چیزی به ذهنت می‌رسه که بخوای با پولی که داری بخری؟»
نیکا: «من می‌خوام اسباب بازی جدیدی بخرم. دوست دارم باهاش بازی کنم.»
سارا: «این خوبه که می‌خوای یه اسباب بازی جدید بخری. چقدر پول داری؟»
نیکا: «ممم…، ده هزار تومن دارم.»
سارا: «خوب، این خوبه که پول داری و بخوای ازش خرج کنی. اما ما می‌تونیم یک کم بیشتر در مورد تصمیم خریدت صحبت کنیم. چرا می‌خوای این اسباب بازی رو بخری؟»
نیکا: «چون دوست دارم با دوستام بازی کنم و این اسباب بازی خیلی باحاله.»
سارا: «فهمیدم. تو دوست داری با دوستات کلی خوش بگذرونی. حالا فرصت خوبیه که با هم یاد بگیریم که چطور پول‌مون رو به‌درستی مدیریت کنیم؛ تا بتونی اسباب بازی مورد علاقه‌ت رو بخری.»
تعیین اهداف مالی
یکی از قدم‌های اولیه در مدیریت مالی، تعیین اهداف است. از کودک خود این سوال را بپرسید: «چه چیزی رو بیش از همه دوست داری تا با پول خودت بخری؟». با استفاده از این پرسش، کودک می‌توانند اهداف مالی خود را شناسایی کرده و به سمت خودکنترلی در مدیریت مالی حرکت کند.
در مثال قبل مادر با استفاده از روش NVC به دختر خود اجازه می‌دهد تا احساساتش را بیان کند و به او کمک می‌کند تا هدف مالی خود را در روند مکالمه به وضوح مشخص کند.
آموزش مفهوم پس‌انداز
آموزش مفهوم پس‌انداز به کودکان می‌تواند یکی از اصول مهم آموزش مالی باشد. از طریق این مفهوم، کودکان می‌توانند درک کنند که پول یک منبع ارزشمند است و باید با دقت مدیریت شود. به کودکان خود بیاموزید که قسمتی از پولی که در اختیار دارند را برای زمان‌های ضروری نگه دارند.
سارا: «نیکا جون، می‌دونی که پول یه چیز ارزشمنده، درسته؟»
نیکا: «آره، مامان. پول مهمه.»
سارا: «خوب، مامان می‌خواهم بهت یه نکته مهم در مورد پول بگم. ما باید با “پس انداز” آشنا بشیم. پس انداز یعنی وقتی ما پول رو صرف یه چیزی می‌کنیم، باید فکر کنیم که آیا اون چیز به ما می‌آد و ما از داشتنش به اندازه کافی خوشحال می‌شویم. اگر تو پول خودت را برای اسباب بازی خرج کنی، از داشتنش خوشحال می‌شی؟»
نیکا: «بله، خوشحال می‌شم.»
سارا: «خیلی خوب. پس می‌خوای پولت رو برای اسباب بازی خرج کنی. اما یادت باشه که باید پولت رو با دقت مدیریت کنی تا بتونی چیزهای دیگه هم بخری.»
تجربه مدیریت مالی عملی
یکی از بهترین راه‌ها برای آموزش مدیریت مالی به کودکان، تجربه عملی است. به عنوان مثال، می‌توانید با کودک خود برای خرید عروسک مورد علاقه‌اش به فروشگاه بروید. قبل از رفتن به فروشگاه، با کودک صحبت کنید و از او بپرسید: «به نظرت ما باید چقدر پول صرف خرید این عروسک کنیم؟»
در فروشگاه، به کودک خود اجازه دهید تا خودش عروسک را انتخاب کند و قیمت آن را ببیند. سپس از او بپرسید: «فکر می‌کنی قیمت این عروسک با پولی که داریم هم اندازه ست؟»
در این روش کودک را در فرآیند تصمیم‌گیری مالی شرکت می‌دهید و او را به تفکر مالی ترغیب می‌کنید.
آموزش مهارت‌های مالی به کودکان
آموزش مهارت‌های مالی به کودکان می‌تواند زیرساختی برای زندگی مالی سالم در آینده فراهم کند. در این بخش، به چگونگی آموزش مفاهیم مالی به کودکان با استفاده از روش NVC می‌پردازیم.
مثال:
سارا: «نیکا جان، برای این‌که بتونی با پولت چیزهایی که دوست داری رو بخری باید برنامه‌ریزی کنی. یعنی اگر می‌خوای اسباب بازی بخری، باید بدونی که پولی که داری برای خرید کافی هست و بعد از خرید چقدر پول برات باقی می‌مونه؟»
نیکا: «مامان، به نظرم کافیه.»
سارا: «خیلی خوب. بعد از برنامه‌ریزی باید مدیریت خرج و مخارج‌مون رو یاد بگیریم. یعنی باید بفهمیم که پول رو چطور خرج کنیم و چطور نگه داریم؛ تا وقتی می‌خوایم چیزی بخریم، پول داشته باشیم.»
نیکا: «می‌فهمم. باید حواسم به پولم باشه.»
سارا: «آره، مهمه که پولت رو با دقت نگه داری. بتونی تصمیم بگیری که چطور اون رو خرج کنی. تو تصمیم داری که اسباب بازی بخری. این یه انتخاب خوبه؛ اما همیشه به چیزهای دیگه‌ای که نیاز داری هم فکر کن تا بهترین تصمیم رو بگیری.»
تعامل با دیگران
یادگیری موثر مدیریت مالی شامل تعامل با دیگران نیز می‌شود. در این مرحله، به کودکان بیاموزید که چگونه با دیگران در مورد پول و خرید کردن صحبت کنند. به عنوان مثال، اگر کودک شما با دوستانش به فروشگاه می‌رود، به او بگویید:
«قبل از خرید، با دوستانت صحبت کن. نظر همدیگه رو بپرسید. شاید دوستانت هم ایده‌های خوبی برای خرید کردن داشته باشن.»
مهارت پیدا کردن در مدیریت مالی
با استفاده از روش ارتباط بدون خشونت یا NVC، می‌توانیم به کودکان مفاهیم مالی را با شیوه آگاهانه و مهربانانه آموزش دهیم. این مهارت‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا پول خود را به‌درستی مدیریت کنند و انتخاب‌های مالی خود را با دقت بیشتری انجام دهند. چنین توانمندی‌ای نه‌تنها در دوران مدرسه، بلکه در تمام زندگی آن‌ها مفید خواهند بود. پرورش عقل معاش به آن‌ها کمک می‌کند تا به‌طور مستقل و با خودباوری در مواجهه با مسائل مالی آینده عمل کنند.
بنابراین، آموزش مالی به کودکان تا دوران نوجوانی می‌تواند یک هدیه ارزشمند برای آینده آن‌ها باشد.
آموزش مدیریت مالی به دختران مهرطه
موسسه خیریه مهرطه، همواره با رویکرد خانواده محور، به نیازهای دختران خود در سنین مختلف توجه کرده است. روزهای پیش از آغاز مهر و سال تحصیلی، جشن کوچکی در خانه مــهــرطه برای دختران برگزار شد. در این جشن به هر فرزند مبلغی به‌عنوان هزینه تهیه لوازم تحریر داده شد و امکان انتخاب و خرید لوازم مورد نیاز مدرسه در محل موسسه برای دختران فراهم شد. هر کدام از بچه‌ها با «پول تو جیبی»های خود ذوق خرید لوازم تحریر را تجربه کردند. و همزمان در کنار هم، مدیریت مالی و چگونگی خرج کردن بهینه پول را تمرین کردند. این تمرین جمعی، با هدف موفقیت مالی و استقلال دختران در آینده پیش رو، از مهم‌ترین اصول و برنامه‌های موسسه مــهــرطه ست.
