گزارش آموزش مربیان روستا-مهد زابل ۱۳۹۹
مسئولین روستا-مهد علاقه‌مند هستند که برای بچه‌ها دنیای بهتری را رقم بزنند؛ ولی از داشتن آموزش‌های مناسب محروم هستند. برگزاری دوره‌های آموزشی و به‌روز کردن مربیان روستا-مهد و پیش دبستانی زابل برای آموزش کودکان، راهکاری بود که ما در موسسه‌ی نیکوکاری مــهــرطه برگزیدیم؛ با این امید که این مربیان بتوانند کودکان خلاق‌تری را پرورش دهند.
با آموزش، مسیر رشد را می‌سازیم
کودکان ارزشمندترین سرمایه‌ی اجتماعی یک جامعه هستند. براساس پژوهش‌های روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال‌های پیش از دبستان نقش اساسی و تعیین‌کننده در رشد و تربیت کودکان دارد. در این دوران حساس و مهم، یادگیری کودکان عمیق‌تر و آسان‌تر صورت می‌گیرد؛ توانایی‌های آنان در جنبه‌های مختلف رشد می‌کند، شکوفا می‌شود و پایه‌های اصلی شخصیت آنان شکل می‌گیرد.
این دیدگاه‌ها موجب می‌شود که آموزش کودکان از ماجرایی خصوصی در فضاهای بسته و محدود به یک سازمان (وزارت آموزش و پرورش) خارج شده و تبدیل به یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی جامعه شود. بنابراین کودکان تبدیل به شهروندانی می‌شوند که بایستی آن‌ها را دید و برای‌شان ارزش قائل شد.
مهدهای کودک به شکل امروزی پدیده‌های جدید زندگی بشری هستند. بسیاری از خانواده‌ها حتی تا همین امروزه اهمیت و دلیلی برای آموزش کودکان قبل از دبستان نمی‌بینند. آن‌ها معتقد هستند که کودکان در این سنین تنها نیاز به مراقبت‌هایی مانند خوراک، پوشاک و یا فضای امن دارند و آموزش در این میانه نقشی ندارد.
اما امروزه آموزش پیش‌دبستانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مهدهای کودک نقش مهمی را در تربیت و آموزش کودکان ایفا می‌کنند. مهدهای کودک به یک نهاد آموزشی تبدیل شده‌اند که می‌توانند باعث شکل‌گیری مهارت‌های بسیاری در کودکان شوند.
احساس عدم تعلق دانش‌آموزان از کجا ناشی می‌شود؟
گروه مــهــرهامون (گروه مدرسه‌سازی موسسه‌ی نیکوکاری مــهــرطه) در طی ۲ سال فعالیت خود و مواجهه با دانش‌آموزان پایه‌های تحصیلی متفاوت، همواره با این چالش روبه‌رو بوده است که عدم تعلق دانش‌آموزان و بی‌انگیزه بودن آن‌ها را چگونه باید تحلیل و تفسیر کند. هرچند ما نیز به موارد بسیاری در این رابطه فکر کردیم، از جمله: رویکرد آموزشی، منابع آموزشی، عدم مهارت کافی آموزگاران، بی‌سوادی و بی‌توجهی والدین و بسیاری از دلایلی که برشمردن آن‌ها از حوصله‌ی این نوشته خارج است. اما به‌طور مشخص می‌توان به امر آموزش پیش از دبستان به‌عنوان یکی از نکات کلیدی در این مورد اشاره کرد.
بیشتر کودکان سیستان دوزبانه هستند. ارتباط آن‌ها با افراد خارج از حیطه‌ی خانواده و فامیل بسیار محدود است و همین امر مشکلات متعددی را برای کودکان در سال نخست تحصیلی به وجود می‌آورد. بنابراین حضور آن‌ها در مهدهای کودک و آموزش‌های پیش از ورود به کلاس اول، می‌تواند در پیشگیری از این کاستی‌ها و کمک به ایجاد بستر مناسب موثر باشد.
روستا-مهد ها یکی از مراکز آموزشی هستند که به‌علت دادن خدمات آموزشی و یک وعده غذای گرم، مورد توجه اهالی روستا هستند. این مراکز که زیر نظر سازمان بهزیستی اداره می‌شوند، معمولا از کیفیت آموزشی خوبی برخوردار نیستند. هرچند مسئولین این مهدها علاقه‌مند هستند که برای بچه‌ها دنیای بهتری را رقم بزنند؛ ولی از داشتن آموزش‌های مناسب محروم هستند.
برگزاری دوره‌های آموزشی و به‌روز کردن مربیان روستا-مهد برای آموزش کودکان، راهکاری بود که ما در موسسه‌ی نیکوکاری مــهــرطه برگزیدیم؛ با این امید که این مربیان بتوانند کودکان خلاق‌تری را پرورش دهند.
چالش‌های ما در دوران کرونا
اما سال ۱۳۹۹ برای ما سال بسیار دشواری از نظر حضور در منطقه و آموزش بود. تیم آموزشی گروه مــهــرطه برای پیشبرد فرآیند آموزشی در شرایط کنونی، به این نتیجه رسید که باید تغییراتی را در شیوه‌ی آموزش به کودکان اعمال کند؛ یکی از این تغییرات روی آوردن به آموزش مجازی بود.
از خردادماه سال ۱۳۹۹ تیم آموزشی ما با کمک داوطلبان فعال، راحله رنجبری، ماریا رحیمی و مرضیه طلایی راه جدیدی را تجربه کرد. در این راه گروه مــهــرطه با چالش‌هایی نظیر دسترسی مربیان به اینترنت، داشتن گوشی هوشمند و آشنایی آن‌ها با پلتفرم‌هایی که هنوز در گام‌های اول آموزش بودند روبه‌رو شد.
گروه مدرسه‌سازی مــهــرهامون در راستای چالش‌های بررسی‌شده، کارگاه‌هایی را به شرح زیر برگزار کرد:
کارگاه‌های دوره‌ی اول (دوره‌ی مقدماتی) آموزش مربی هنر کودک
استان سیستان و بلوچستان
شهرستان زابل
سرفصل کارگاه‌های آموزش مربی هنر کودک سال ۱۳۹۹
| ردیف | عنوان کارگاه | تسهیل‌گر (ها) | مدت زمانِ کارگاه | تعداد شرکت‌کنندگان | شکل برگزاری دوره‌ها |
| ۱ | هویت من | مرضیه طلایی راحله رنجبری | ۱۲ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
| ۲ | شناخت مخاطب آموزشی – مراحل رشد کودک – مراحل رشد هنری کودک | مرضیه طلایی راحله رنجبری | ۱۲ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
| ۳ | آشنایی با رسانه‌ها، مهارت‌ها و تکنیک‌ها – نقاشی – آشنایی با حجم (کار با گِل، ساخت عروسک و… ) – چاپ | راحله رنجبری | ۱۸ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
| ۴ | آشنایی با ادبیات کودک و نوجوان | مریم رنجبری | ۴ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
| ۵ | راه و رسم بازی با کودکان | یاسر مهری | ۴ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
| ۶ | مثلث آموزشی (ارتباط موثر با والدین) | راحله رنجبری | ۶ ساعت | ۲۴ | دوره‌ی مجازی |
در این کارگاه‌ها ۲۵ نفر از مربیان، با حضور در فضای آنلاین و از طریق گروه واتس‌اپ با ما همراه بودند. هرچند فضای مجازی و عدم ارتباط‌گیری موثر، برخی مواقع ما را دچار دردسرهایی کرد؛ اما در طی این ۵ ماه احساس می‌کنیم که در میان زنان علاقه‌مند و خلاقی کار می‌کنیم که دغدغه‌ی جدی آن‌ها تغییر شرایط است. نگاه مادرانه‌ی مربیان به کودکان و شوق آموزش به آن‌ها عزم ما را برای فعالیت بیشتر در منطقه صدچندان می‌کند.